کوپه شماره ٧

تاريخ بازي‌هاي خنده دار زياد دارد. زماني كه در سيزده آبان سال 83 عباس عبدي را به جرم همكاري

با يك موسسه خارجي زنداني كردند تلخ خنديدم. هرچند كه با گرفتن عبدي دفتر موسسه پژوهشي آينده بسته شد و كارم را از دست دادم امروز صبح هم كه شنيدم شعبان جعفري ديروز درست روز 28 مرداد 85 مرد باز هم خنديدم. اين بار هم تلخ خنديدم براي اين كه شعبان جعفري هم با همه ادعاهايش از تاريخ رو دست خورد. شنيدم يكي گفت بعد از 53 سال بالاخره نفرين دكتر مصدق گرفت. با خودم فكر كردم مگر دكتر نفرين كرده بود؟ چشمام را بستم و خيابان شاه آباد و ميدان بهارستان را در سال 32 مجسم كردم فريادهاي مرداني كه به كشتن چراغ به خيابان ريخته بودند. چشمانم را بستم و مردي را ديدم كه در ماشيني سر باز ايستاده و عكسي از پهلوي دوم در يك دست و چماقي در دست ديگر و به دنبالش چماق به دستاني بي آنكه بداند 53 سال بعد در بستر مرگ مي افتد. شعبان جعفري هم رفت. يكي ديگر از بازماندگان آن كودتاي سياه براي همه كساني كه مطالعاتي درباره تاريخ معاصر دارند او نماد لمپپنيسم و هوچي گري تاريخي و تمام چماق به دستان بود. صبح كه خبر را شنيدم به ياد زماني افتادم كه كه كتاب خاطراتش را مي خواندم. ياد مصاحبه‌اش افتادم. او با آن لهجه تهراني و لحن چاله ميداني پاسخ سئوالات را مي داد و از عملكرد خود در جريان 28 مرداد و بعد زدن دكتر فاطمي مقابل دادگستري دفاع مي كرد. او درست در روزي مرد كه بايد پاسخ به تاريخ مي داد. روزي پس از 53 سالي كه به زعم خود تهران را فتح كرده و بساط حكومت ملي را برچيد و گردش روزگار او را دربه در كرده بود. تا زماني كه كتاب خاطراتش را نخوانده بودم نظرم درباره مردي عادي از تبار قداره كشان تهران كه بخشي از تاريخ اين كشور را تغيير داد تفاوت داشت تا زماني كه فهميدم او تنها يك عامل بود. خاطرات جعفري اگر چه دروغ‌هاي زيادي داشت و او هم مي خواست خود را تبرئه كند اما به بسياري از سئوالات تاريخي پاسخ داد. حالا از آن تبار كودتا تنها چند تن زنده مانده‌‌اند. كساني كه آن ها هم بايد پاسخ بدهند. مرگ شعبان جعفري در28 مرداد نامش را بيشتر به نام اين روز گره زد و جاودانه كرد. شايد اين يك پيام بود. شايد هم مي توان گفت تاريخ او را عاقبت به خير كرد شايد هم بازي داد. اين هم يكي از بازي‌هاي تاريخ است. تاريخ همه ما را بازي مي دهد. در هر صورت خبر باز هم كوتاه بود و پر دنباله شعبان جعفري تاجبخش پس از 53 سال از 28 مرداد در غربت آمريكا مرد.